„Kolebka Piastów” – archeologiczny projekt badawczy

„Kolebka Piastów” to archeologiczny projekt badawczy realizowany przez archeologów nad Jeziorem Lednica w gminie Łubowo, którego celem jest przeprowadzenie prospekcji podwodnych w wybranych obszarach Jeziora Lednickiego.

                    

     

ETAP 3

Wyspa Ostrów na Jeziorze Lednickim to jedno z najciekawszych stanowisk archeologicznych w Polsce. Znajdują się tutaj pozostałości jednego z najważniejszych grodów wczesnopiastowskich wraz ze spektakularnym palatium. Jednak nie tylko wyspa, ale także wody Jeziora Lednickiego są bardzo tajemnicze. To tutaj archeolodzy podwodni znaleźli dwa mosty prowadzące na wyspę, kilka dłubanek oraz największą w Polsce kolekcję militariów wczesnośredniowiecznych. Jednak do tej pory badano tylko mosty.

Projekt pt. „Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie jeziora Lednickiego” został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i ma na celu dokładne rozpoznanie jeziora, w celu znalezienia jak największej liczby stanowisk archeologicznych.

Efekty tych badań przeszły oczekiwania nawet najbardziej wymagających badaczy. Projekt realizowany jest dzięki współpracy Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich Oddział w Warszawie oraz Zakładu Archeologii Podwodnej z Instytutu Archeologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nadzoruje go dr hab. Andrzej Pydyn, kierownik Zakładu Archeologii Podwodnej na UMK, we współpracy z dr. Krzysztofem Radka oraz studentami i doktorantami z UMK.

Pierwszym etapem projektu były tzw. prospekcje podwodne. Naukowcy przeanalizowali mapy jeziora i wszystkie dane archiwalne. W ten sposób wybrali obszary o największym prawdopodobieństwie wystąpienia stanowisk podwodnych. Następnie, przy pomocy zespołu archeologów podwodnych miejsca te zostały przeszukane. Dzięki tym działaniom znaleziono kilkanaście nowych stanowisk archeologicznych. Niektóre znaleziska zaskakiwały naukowców, tak jak np. karabin Mauser znaleziony na dnie jeziora. Oprócz tego znaleziono kilka podków średniowiecznych oraz całe, bardzo dobrze zachowane naczynia. Jednak najwięcej emocji budziły wydobywane z wody średniowieczne topory.

Kolejny etap to badania hydroakustyczne. Dzięki specjalistom z Instytutu Morskiego wykonano bardzo dokładny skan jeziora używając sondy wielowiązkowej. Umożliwiło to zobaczenie obiektów wystających z dna. Po wybraniu punktów do sprawdzenia, a było ich prawie 200, archeolodzy przystąpili do pracy. W trakcie tych działań dokonano nieoczekiwanego znaleziska. Pomiędzy wyspą Ledniczką a brzegiem jeziora znaleziono kolejny – już trzeci most. Wśród miejscowych rybaków i rzeźbiarzy krążyły historie o palach na wyspę Ledniczkę, jednak od kilkudziesięciu lat nikt nie był w stanie zlokalizować tego mostu. Archeolodzy podwodni zadokumentowali wystające relikty mostu. Z analiz wynika, że jest to kolejny średniowieczny most na Jeziorze Lednickim. Datowania dendrochronologiczne wykonane przez prof. dr hab. Tomasza Ważnego z UMK w Toruniu wskazują, że przeprawa ta powstała z drzew ściętych kilka lat po 1293 roku.

To jednak nie koniec. Projekt potrwa do późnej jesieni. W tej chwili analizowane są dane z profilera osadów dennych, a także wykonywany jest skan magnetometrem protonowym. Być może dzięki tym urządzeniom dokonane zostaną kolejne, jeszcze ciekawsze odkrycia.

ETAP 2

Autorka zdjęć: Daria Dębicka
Ryc. 1. Omawianie wyników skanowania sondą wielowiązkową. Od lewej: dr hab. Andrzej Pydyn – kierownik Zakładu Archeologii Podwodnej w IA UMK, mgr Mateusz Popek – doktorant w IA UMK, mgr Jakub Maciejewski – absolwent archeologii podwodnej w IA UMK, prof. dr hab. Andrzej Kola – wieloletni kierownik badań podwodnych na Ostrowie Lednickim, dr Benedykt Hac – kierownik Zakładu Oceanografii Operacyjnej z Instytutu Morskiego w Gdańsku); ryc. 2. Dr Benedykt Hac podczas omawiania wyników skanowania; ryc. 3. Analiza zarejestrowanych anomalii; ryc. 4. Jednostka Instytutu Morskiego w trakcie skanowania; ryc. 5. Jednostka Instytutu Morskiego w trakcie skanowania

Projekt „Kolebka Piastów” wszedł w kolejny etap. Rozpoczęto badania nieinwazyjne z wykorzystaniem metod hydroakustycznych. Wybrany obszar Jeziora Lednickiego został przeskanowany przez Instytut Morski przy pomocy sondy wielowiązkowej. Dzięki temu otrzymaliśmy dokładne zobrazowanie dna jeziora. Po analizie danych wybrane zostały anomalie, które należy sprawdzić. Teraz naukowcy z Oddziału w Warszawie SNAP, we współpracy z zespołem z Zakładu Archeologii Podwodnej Instytutu Archeologii UMK w Toruniu sprawdzą każdą anomalię mogącą być obiektem archeologicznym. Jakie tajemnice skrywają jeszcze wody Jeziora Lednickiego? Okaże się w najbliższych tygodniach.

Badania archeologiczne Jeziora Lednickiego prowadzone są od lat 80. XX wieku i stale przynoszą nowe, sensacyjne odkrycia. W 2015 roku znaleziono i wydobyto więcierz, czyli wiklinową pułapkę na ryby. W 2016 roku wydobyto łódź jednopienną z czasów Bolesława Chrobrego. Są to znaleziska wyjątkowe. Obecny sezon zaowocował jak dotąd odkryciem kilkudziesięciu bardzo ciekawych zabytków, ale to jeszcze nie koniec…

Projekt: „Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie Jeziora Lednickiego” dofinansowany został przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona zabytków archeologicznych”.

 

ETAP 1

Autor zdjęć: Mateusz Popek
Ryc. 1. Widok na Jezioro Lednickie; ryc. 2. Oznaczenie terenu badań bojami; ryc. 3. Nurek w pełnym osprzęcie; ryc. 4. Oprzyrządowanie badań podwodnych; ryc. 5. Nurkowie schodzą pod wodę; ryc. 6. Nurek w pracy; ryc. 7. Eksploracja na dnie jeziora; ryc. 8. Naczynie ceramiczne na dnie jeziora; ryc. 9. Nurek podniósł fragment naczynia z dna jeziora; ryc. 10. Nurek wypłynął na powierzchnię po badaniach; ryc. 11. Radość z wyłowionego fragmentu naczynia ceramicznego; ryc. 12. Znaleziono topór żelazny; ryc. 13. Oglądanie i inwentaryzowanie zabytków

Już od kilku tygodni zespół archeologów, pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Pydyna, prowadzi badania podwodne na Jeziorze Lednickim, między innymi na terenie Rezerwatu Archeologicznego Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.

Archeolodzy przeszukują linię brzegową jeziora i wysp poszukując nowych stanowisk archeologicznych. W ciągu pierwszych tygodni zlokalizowano już kilkadziesiąt bardzo ciekawych zabytków ruchomych i wyodrębniono kilkanaście nowych stanowisk archeologicznych. Wśród ciekawych obiektów można wyróżnić średniowieczne militaria, takie jak: topory, tok włóczni, bełt kuszy i wiele innych. Znaleziono też przedmioty codziennego użytku, tj. całe naczynia czy pływaki do sieci.

Wyspy i brzegi Jeziora Lednickiego były intensywnie zasiedlone we wczesnym średniowieczu. Natomiast największa wyspa jeziora – Ostrów Lednicki – była jedną z siedzib Mieszka I i Bolesława Chrobrego. W tym jeziorze znajdują się najważniejsze stanowiska podwodne w Polsce i ciągle ich przybywa. Oddział  w Warszawie Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich we współpracy z doświadczonym zespołem z Zakładu Archeologii Podwodnej Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu jeszcze przez kilka tygodni będzie prowadził prace w ramach projektu: „Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie jeziora Lednickiego”, dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu ochrony zabytków archeologicznych.

Otagowano , , , .Dodaj do zakładek Link.

Możliwość komentowania została wyłączona.